Czynniki chłodnicze to substancje używane do przenoszenia ciepła w procesach chłodzenia. Pełnią kluczową rolę w systemach klimatyzacyjnych, lodówkach, chłodniach i innych urządzeniach, które regulują temperaturę. Istnieją różne rodzaje czynników chłodniczych, a ich właściwości termodynamiczne pozwalają na efektywne przenoszenie ciepła.
W klimatyzacji stosuje się różne czynniki chłodnicze, które pełnią kluczową rolę w procesie chłodzenia powietrza wewnątrz budynków. Te czynniki chłodnicze są odpowiedzialne za przemianę stanu skupienia od ciekłego do gazowego i odwrotnie, absorbując ciepło z pomieszczenia i oddając je na zewnątrz. Niektóre czynniki zostały wycofane z obiegu ze względu na ich szkodliwy wpływ na środowisko.
Starsze czynniki chłodnicze, takie jak CFC (chlorofluorowęglowce) i HCFC (halogenowane węglowodory), były głównymi sprawcami niszczenia warstwy ozonowej. Substancje, takie jak R-12 (CFC-12) i R-22 (HCFC-22), wykazywały wysoki potencjał degradacji ozonu, co prowadziło do powstawania dziury ozonowej. W wyniku tego, w 1987 roku podpisano Protokół z Montrealu, który nakładał ograniczenia na produkcję i użycie tych szkodliwych substancji. Wycofanie ich z użytku było konieczne dla ochrony warstwy ozonowej. Niektóre czynniki chłodnicze, zwłaszcza HFC (fluorowęglowodory), które zastąpiły starsze, szkodliwe dla ozonu substancje, wykazują wysoki potencjał cieplarniany. Chociaż są one mniej szkodliwe dla warstwy ozonowej, mogą znacząco przyczyniać się do efektu cieplarnianego. Dlatego też zmiany w przepisach i regulacjach skłaniają do ograniczania lub wycofywania z użycia pewnych HFC oraz dążą do rozwoju bardziej przyjaznych dla środowiska alternatyw.
Obecnie najpopularniejszymi używanymi czynnikami chłodniczymi są:
Wybór konkretnego czynnika chłodniczego może zależeć od przepisów regulacyjnych, efektywności energetycznej, charakterystyk systemu klimatyzacyjnego oraz jego zgodności ze standardami środowiskowymi. Współczesne tendencje skupiają się na wybieraniu bardziej ekologicznych i efektywnych czynników chłodniczych, aby zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko przy jednoczesnym utrzymaniu wysokiej wydajności systemów klimatyzacyjnych.